Zdania celowe odpowiadają na pytania:
- wozu (po co?)
- zu welchem Zweck? (w jakim celu?).
Zdanie celowe jest wprowadzane przy pomocy spójnika damit (aby, ażeby) lub konstrukcji bezokolicznikowej ze spójnikiem złożonym um…zu. Spójnik damit stosujemy wtedy, jeśli zdanie główne i poboczne mają różne podmioty, a konstrukcję z um…zu wtedy, gdy podmioty w obu zdaniach są równe.
Przykłady zdań:
- Mein Onkel arbeitet viel, damit seine Kinder studieren können.
- Ich lerne viel, um einen Studienplatz in Berlin zu bekommen.
- Ich schicke meine Schwester in den Supermarkt, damit sie einkauft.
- Er nimmt Urlaub, um sich zu erholen.
Uwaga! W zdaniach celowych z konstrukcją um…zu nie używa się w zdaniu pobocznym podmiotu, bo jest on identyczny z podmiotem zdania głównego, natomiast czasownik w formie bezokolicznika występuje na końcu zdania za zu.
Zapamiętaj! W zdaniach celowych nie używa się czasowników modalnych oznaczających cel lub zamiar, takich jak wollen, sollen, mögen, gdyż spójniki damit i um…zu same w sobie wyrażają cel i zamiar. Możliwe jest zastosowanie w zdaniach celowych innych czasowników modalnych, takich jak können czy müssen, np.
- Ania studiert Medizin. Sie will Ärztin werden. → Ania studiert medizin, um Ärztin zu werden.
- Peter geht zur Oma. Er soll ihr helfen. → Peter geht zur Oma, um ihr zu helfen.
- Ich suche einen Job. Meine Eltern müssen mein Studium nicht finanzieren. → Ich suche einen Job, damit meine Eltern mein Studium nicht finanzieren müssen.
- Der Vater schickt den Sohn nach England. Er kann viel Englisch sprechen. → Der Vater schickt den Sohn nach England, damit er viel Englisch sprechen kann.
